Rodzaje gwintów - nomenklatura

W niniejszym artykule przedstawimy nomenklaturę i oznaczenia gwintów, podstawową wiedzę na ich temat.

Rodzajom gwintów można poświecić wiele artykułów, gwintów jest bardzo dużo, ale w tym artykule postaramy się je przedstawić w wersji skondensowanej wraz z podstawowymi podziałami oraz sprawdzianami umożliwiającymi ich weryfikację.

Najpopularniejsze rodzaje gwintów to:

1. Gwint metryczny [M]:

• Norma PN-ISO 724:1995 lub ISO 965.
• Norma sprawdzania: PN-EN ISO 1502:1998.

2. Gwint rurowy [G]:

• Norma PN-EN ISO 228-1:2005.
• Norma sprawdzania: PN-EN ISO 228-2:2005.

3. Zunifikowany [UN]:

• Norma ASME B1.1-2003 (R2018).
• Norma sprawdzająca: ANSI/ASME B1.2-1983 (R2017).

4. Trapezowy [Tr]:

• Norma ISO 2904:2020, PN-ISO 2903:1996.
• Norma sprawdzająca: DIN 103-9:1985.

Gwinty można podzielić w pierwszej kolejności na zewnętrzne (śruby, trzpienie) i wewnętrzne (nakrętki, pierścienie). Połączenie gwintowe to połączenie pary gwintu zewnętrznego i wewnętrznego. Między sobą gwinty różnią się zarysem. Istotnym czynnikiem pozwalającym na rozróżnienie gwintów jest również kształt – walcowy lub stożkowy. Niezależnie od typu i rodzaju gwintu w gwintach występują następujące, istotne składowe:

1. Podziałka gwintu P.

2. Średnica zewnętrzna gwintu D.

3. Średnica podziałowa D2.

4. Średnica wewnętrzna gwintu D1.

Rodzaje sprawdzianów do gwintów – gwinty wewnętrzne i zewnętrzne.

Sprawdziany do gwintów wewnętrznych możemy podzielić wg kilku kryteriów:

1. Sprawdziany do gwintów trzpieniowe przechodnie.

2. Sprawdziany do gwintów trzpieniowe dwustronne przechodnie i nieprzechodnie.

3. Sprawdziany trzpieniowe (tłoczkowe) gładkie, jednostronne przechodnie i nieprzechodnie.

4. Sprawdziany trzpieniowe (tłoczkowe) gładkie dwustronne (dwugraniczne) przechodnie i nieprzechodnie.

Sprawdziany do gwintów gładkie służą do weryfikacji średnicy wewnętrznej gwintu wewnętrznego.

Gwint należy uznać za zgodny, jeżeli sprawdzian do gwintu przechodni przechodzi przez gwint płynnie na całej długości, a sprawdzian do gwintu nieprzechodni nie powinien wejść głębiej jak na 1 długość podziałki.

Sprawdziany do gwintów zewnętrznych również dzielimy wg kilku kryteriów:

1. Sprawdziany do gwintów pierścieniowe przechodnie i nieprzechodnie.

2. Sprawdziany do gwintów szczękowe przechodnie i nieprzechodnie.

3. Sprawdziany do gwintów gładkie pierścieniowe przechodnie i nieprzechodnie.

4. Sprawdziany do gwintów gładkie szczękowe przechodnie i nieprzechodnie.

Sprawdziany do gwintów gładkie służą do weryfikacji średnicy zewnętrznej gwintu zewnętrznego.

Rodzaje gwintów - oznaczenia

Gwinty metryczne:

• M – gwint metryczny zwykły, zarys trójkątny o kącie 60°.
• MF– gwint metryczny drobnozwojny o kącie 60°.

Gwinty calowe:

• UNC – gwint calowy, zwykły i zunifikowany.
• UNF – gwint calowy, zunifikowany, drobnozwojny, zarys trójkątny 60°.
• UNEF – gwint calowy, zunifikowany, drobnozwojny, przy krótkich gwintach i cienkiej ścianie rur.
• BSF – gwint calowy Whitwortha, drobnozwojny.
• BSW – gwint calowy Whitwortha, zwykły o zarysie trójkątno-walcowym i kącie 55°.

Gwinty zunifikowane:

• UN – gwint zunifikowany o skoku uprzywilejowanym.
• UNS – gwint zunifikowany posiadający specjalną średnicę i podziałkę gwintu.

Gwinty amerykańskie:

• ACME – gwint amerykański trapezowy symetryczny o ogólnym zastosowaniu.
• G (lBSPP) – gwint rurowy walcowy, zarys trójkątny 55°.

Gwinty rurowe:

• Rp – gwint rurowy, walcowy, wewnętrzny.
• Rc – gwint rurowy, stożkowy, wewnętrzny.
• NPT – gwint rurowy Briggsa, stożek o zbieżności 1:16.
• R (BSPT) – gwint rurowy o stożku zewnętrznym. 

Pozostałe gwinty:

• E – gwint Edisona
• Tr – gwint trapezowy symetryczny, przeznaczony do użycia w połączeniach ruchowych, gdzie występują duże obciążenia,
• NC – gwint specjalny – zastosowanie w rurach stalowych i instalacjach elektrycznych,
• Pg – gwint specjalny, pancerny, przeznaczony do instalacji elektrycznych,
• Rd – gwint okrągły – wysoka wytrzymałość statyczna i zmęczeniowa
• RW, FG – gwint rowerowy,
• S – gwint trapezowy metryczny,
• Ven, Vg – gwint wentylowy, zastosowanie do zaworów wulkanizowanych,
• W – gwint stożkowy do zaworów gazowych.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą sprawdzianów do gwintów, otworów i wielowypustów -> tutaj.

Oferta firmy Tradensa w zakresie sprawdzianów:

• Sprawdziany do wielowypustów wg normy ISO.
• Sprawdziany do wielowypustów wg normy DIN, w tym:
• Sprawdziany do wielowypustów wg DIN5480.
• Sprawdziany do wielowypustów wg DIN5481.
• Sprawdziany do wielowypustów wg DIN5482.
• Sprawdziany do wielowypustów wg DIN9611.
• Sprawdziany do wielowypustów wg normy AGMA.
• Sprawdziany do wielowypustów wg normy BS.
• Sprawdziany do wielowypustów wg normy JIS.
• Sprawdziany do wielowypustów wg norm: SAE J 499, ANSI B92.1, DIN5463, DIN5480, DIN5481, DIN5482, DIN9611, ISO 4156, E22-141, E22-145.
• Sprawdziany do wielowypustów specjalne na bazie dostarczonej dokumentacji lub wytycznych klienta.
• Sprawdziany do otworów
• Sprawdziany do otworów tłoczkowe walcowe MSBa H7 i H8.
• Sprawdziany do otworów tłoczkowe walcowe MSBa H7 pokrywane TiN i innymi pokryciami oraz specjalne.
• Sprawdziany do otworów tłoczkowe walcowe MSBa pod gwint.
• Specjalne.
• Sprawdziany do gwintów
• Sprawdziany do gwintów tłoczkowych i pierścieniowych.
• Sprawdziany do gwintów metrycznych zwykłych M i drobnozwojnych MF.
• Sprawdziany do gwintów amerykańskich zunifikowanych UNC.
• Sprawdziany do gwintów amerykańskich UNF i UNEF zwykłych i drobnozwojnych.
• Sprawdziany do gwintów amerykańskich stożkowych NPT.
• Sprawdziany do gwintów rurowych WHITWORTHA, walcowych G i stożkowych R.
• Sprawdziany do gwintów trapezowy TR.
• Sprawdziany do gwintów pozostałych.
• Sprawdziany gładkie
• Sprawdziany stożkowe

Gwintowniki maszynowe metryczne wysokowydajne (tutaj):